🎤خبرنگار بازتاب دلفان:با سلام، لطفاخودتان را معرفی فرمایید.
احمد کنجوری هستم، اهل دلفانم و دل‌بسته‌ی زبان و ادبیات فارسی.
خبرنگار:چه چیزی باعث شد مسیر ادبیات را انتخاب کنید؟
👨🏫اقای کنجوری :از کودکی به شعر و داستان علاقه داشتم. سعی می‌کردم شعرها، مثل‌ها، داستان‌ها، حکایت‌ها و مطالب ادبی را به خاطر بسپارم. در نوجوانی و آغاز جوانی گاه شعرهایی لکی و فارسی می‌سرودم؛ اگرچه ایرادهایی داشت، دوستان و آشنایان ضمن ابراز لطف، مصراع یا بیت‌هایی را به ذهن می‌سپردند و نقل می‌کردند. در زنگ انشا هم از دانش‌آموزان موفق به شمار می‌آمدم. پایه دهم را که به پایان رساندم، با اجبار خانواده و مسئولان دبیرستان، در رشته‌ی ریاضی فیزیک ثبت‌نام شدم. استدلالشان این بود که هم از دیگر رشته‌ها بهتر است، هم آنکه در چند رقابت استانی در رشته ریاضی کسب مقام کرده بودم. آن زمان در پایان پایه دهم انتخاب رشته می‌کردیم و رشته‌ی ریاضی در بین مردم بهترین رشته تحصیلی بود. خودم به ادبیات و علوم انسانی علاقه داشتم. در نهایت، پس از گذشت یک هفته از سال تحصیلی با پافشاری توانستم هم خانواده و مدیر، معاونان و مشاور دبیرستان را قانع کنم که اجازه دهند به رشته ادبیات و علوم انسانی بروم. این گونه شد که وارد وادی ادبیات شدم و برای تحصیلات دانشگاهی هم همین رشته را دنبال کردم.🎓
👤خبرنگار:جایگاه زبان لکی یا گویش محلی در ادبیات امروز ایران را چطور می‌بینید؟
👨🏫کنجوری :زبان لکی به عنوان یکی از زبان‌های ایرانی که پیشینه‌ای دور و دراز دارد، به عنوان مقوم و تکیه‌گاهی برای زبان ملی (فارسی) و نیز برای بسیاری از امور زبان‌شناسانه، از جمله ریشه‌شناسی (اِتیمولوژی)، معناشناسی، کاربردشناسی، آواشناسی، زبانشناسی تاریخی و… بسیار درخور توجه است. به یاری این دانسته‌ها، زبان فارسی نیز به دلیل اشتراکات و هم‌ریشگی زبانی بهتر شناخته و شناسانده می‌شود. خوشبختانه در مرداد ۱۳۹۶ زبان لکی که از گروه غربی شمالی زبان‌های ایرانی است، در فهرست میراث ناملموس فرهنگی ثبت ملی شد. این اقدام ارزنده‌ی فرهنگی سبب گونه‌ای نوزایی (رنسانس) در شناخت بهتر زبان و ادبیات لکی شد؛ به گونه‌ای که شمار کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها، همایش‌ها، جشنواره‌ها و سوگواره‌های لکی روزبه‌روز در حال افزایش است.
👤خبرنگار:آیا شعر امروز توانسته با نسل جوان ارتباط برقرارکند؟ چه چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد؟
👨🏫کنجوری:این پرسش را نمی‌توان به صورت فشرده و خلاصه و با آری یا خیر پاسخ داد. باید گونه‌ها (ژانرها) و قالب‌های شعری گوناگون را جداگانه بررسی کرد. بدون آنکه بررسی دقیق علمی و آماری شود، نمی‌توان در این باره صحبت کرد؛ اما طبق مشاهدات مجلات ادبی، رسانه‌ها، سامانه‌ها، کانال‌ها و گروه‌های مجازی شاید بتوان گفت که نسل جوان امروز هم به شعر موزون دلبسته است، هم به قالب‌های تازه‌تر از جمله شعر نیمایی و شعر سپید. شوربختانه به دلایل بی‌شمار، بیشتر جوانان به صورت تخصصی شعر را نمی‌خوانند؛ برای همین چه در انتخاب شعرها و چه در سرودن شعر با ایراد فقر اندیشگی و ضعف‌های شکلی و فرمی مواجهیم. ساده‌گزینی و ساده‌سرایی افراطی از چالش‌های جدی است که جوانان را به سمت‌وسوی خود کشانده است. ضرورت دارد خانواده‌ها، مربیان، آموزگاران، دبیران و استادان، رسانه‌ها و همه ادارات، به‌ویژه ارگان‌ها و اداراتی که واژه‌ی فرهنگ و زیرمجموعه‌های این واژه را در عنوان خویش دارند، توجه سازمان‌یافته‌تر، خردورزانه‌تر و اصولی‌تری به زبان و ادبیات ملی و بومی داشته باشند تا با برنامه‌ریزی‌های درست فرهنگی، چالش‌ها کم‌رنگ و حتی مرتفع شوند و از ادبیات تفریحی به سمت ادبیات جدی و تفسیری گام برداریم.
👤خبرنگار:نقش شعر و ادبیات فارسی در هویت فرهنگی و همبستگی اجتماعی چقدر مهم است؟
👨🏫کنجوری:زبان و ادبیات فارسی به خاطر آنکه سرشار از واژه‌ی عشق و مشتقات آن است، جلوه‌گاه دوستی‌ها، با هم بودن‌ها، همزیستی‌ها، صلح‌ها، وطن‌دوستی‌ها، هم‌بستگی‌ها، رواداری‌ها، رادی‌ها، احترام و اعتمادهای متقابل و دیگر ابعاد ارزشمند انسانی است. زبان فارسی زبان میانگان اقوام ایرانی است؛ بنابراین آیینه‌ی اشتراکات اسطوره‌ای، تاریخی، آیین‌ها و آداب و رسوم و دیگر جلوه‌های هویت ایرانی است. زبان شیرین فارسی زبان رسمی کشورهای ایران، تاجیکستان و افغانستان و نیز زبان دوم یا دست کم زبان ادبی در خور توجه بسیاری از کشورهای آسیای میانه، آسیای صغیر، شرق آسیا و خیلی از کشورهای عرب کاربرد دارد. در غرب نیز فارسی‌زبانان پرشمارند. بنابراین زبان فارسی نه‌تنها زبان رسمی چند کشور است، زبان هنری قلمرو گسترده فرهنگ ایرانی و عاملی برای همبستگی بسیاری از کشورها نیز به شمار می‌آید. خیلی از نام شهرها و روستاهای شرق و غرب ایران، فارسی است. این ویژگی‌ها زبان فارسی را زبانی چندکانونی، بیناتمدنی، فراقومی و حتی فراملی ساخته است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان آن را ابرزبان نامید.
ادبیات یک مکانیسم دفاعی نیز هست که سبب کاستن دردها، گشودن گره‌های روانی، تخلیه‌ی هیجانی و تاب‌آوری بیشتر می‌شود. به‌کارگیری بعد هنری زبان یعنی ادبیات سبب بالا رفتن توانش زبانی، ایجاد خودپنداره و خودانگاره‌ی مثبت، انعطاف‌پذیری بالا، درک متقابل و شناخت بهتر جوهره‌ی وجود خویشتن خواهد شد و از این رهگذر هویت شخصی و اجتماعی هنرمندانه و والاتری شکل می‌گیرد که در برابر آسیب‌های فرهنگی مقاوم‌تر و نفوذناپذیرتر است و آفاق زندگی را روشن‌تر و رنگین‌تر می‌کند.
👤خبرنگار:آیا ادبیات امروز توانسته است صدای زنان و اقلیت‌ها را بهتر منعکس کند؟
👨🏫کنجوری :در نظریه‌ها و مکتب‌های ادبی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، فلسفی و… نیز در قالب‌ها و ژانرهای ادبی و حتی در مطالعات بینارشته‌ای، توجه به زنان و مسائل آنان و نیز حضور زنان شاعر و نویسنده در پهندشت ادبیات مدرن و فرامدرن بسیار پررنگ‌تر از روزگاران پیشین است. تاریخ ایران همچون تاریخ پیشامدرن جهان، عموماً تاریخی مذکر و مردسالار بوده است. اگرچه بانوان شاعری همچون رابعه بلخی، مهستی گنجه‌ای، جهان‌ملک‌خاتون، بی‌بی حیاتی و… بوده‌اند که سروده‌هایی از آنان بر جای مانده، شمار این بانوان ادیب نسبت به جامعه ایرانی که ادبیات و شعر هنر اول آنان بوده است، بسیار انگشت‌شمار و اندک است. این شاعران انگشت‌شمار هم بیشتر با زبان و بیانی مردانه شعر گفته‌اند و کمتر به زنانگی‌های زبان، اندیشه‌ورزی زنانه و دردها و رنج‌های زنان پرداخته‌اند.
از زمانه مشروطه رفته‌رفته صدای زنان نیز در پهنه‌ی ادبیات فارسی رساتر از پیش شنیده می‌شود. زنانی همچون فخر اعظمی ارغون، بدری تندری، عالمتاج قائم مقامی و پس از آنها پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، پروین دولت‌آبادی، طاهره صفارزاده و فوج‌وموجی از نوجوانان و جوانان شاعر از پی آنان می‌آیند. زنان امروز زنانه‌سرایی و پرداختن به هویت و بودونمود زنانه‌ی خویش در شعر را بیشتر وامدار فروغ فرخزاد هستند. به‌ویژه در فضای مجازی با بی‌شمار کانال‌ها و صفحه‌های شخصی شاعران زن ایرانی روبه‌رو می‌شویم که در قالب‌ها و ژانرهای گوناگون برای یافتن فردیت شاعرانه می‌کوشند و این نشان از گذار از جهان پیشامدرن مردسالار و فراروی از تک‌صدایی به سمت‌وسوی چندصدایی و توجه به صداهای زنانه در روزگار کنونی است. این تغییر و تحولات جدی جامعه‌ی امروزی نیازمند بازتعریف و بازآرایی سیاست‌های خرد و کلان فرهنگی است.
👥 پایگاه خبری بازتاب دلفان :خیلی ممنون ازشما اقای کنجوری که وقت گران بهاتون رو دراختیارما قراردادین موفق وسربلند باشید
